Staking là gì? Tìm hiểu chi tiết về Staking coin từ A – Z

Staking là thuật ngữ phổ biến trong lĩnh vực crypto, dùng để chỉ việc “khoá” các tài sản kỹ thuật số để nhận phần thưởng. Nếu bạn là người mới tham gia thị trường tiền điện tử thì hãy cùng Coin568 tìm hiểu xem staking là gì? Cách thức tham gia và kiếm lợi nhuận từ staking coin như thế nào nhé!

Staking là gì?

Staking (hay staking coin, stake coin) là hành động “khoá” một lượng coin của bạn trong một khoảng thời gian nhất định để nhận phần thưởng. Phần thưởng mà nhà đầu tư nhận được chính là đồng coin đã stake, giá trị phần thưởng sẽ phụ thuộc số lượng coin stake và thời gian stake coin. Staking coin cũng tương tự như việc bạn gửi tiền vào ngân hàng trong một thời gian nhất định và nhận lãi định kỳ.

Đối với các dự án Blockchain sử dụng cơ chế đồng thuận Proof of Stake (PoS) hoặc các biến thể của PoS như DPoS cũng áp dụng cơ chế staking để bảo vệ mạng lưới. Các node tham gia mạng lưới phải stake coin hay nói cách khác là phải đặt cọc coin để xác nhận danh tính.

Cách hình thức Staking coin

Có hai hình thức Staking phổ biến trong thị trường tiền điện tử là Staking Cold và Staking Pool. Đặc điểm của hai phương thức này như sau:

1. Staking Cold

Staking Cold là quá trình staking trên ví không được kết nối với internet, thường là ví phần cứng (ví lạnh). Với Staking Cold, người dùng sẽ đặt cọc tiền điện tử của họ trong ví ngoại tuyến. Nếu họ chuyển tiền ra khỏi ví thì sẽ không được nhận phần thưởng nữa. Hình thức này phù hợp với người muốn stake coin số lượng lớn và muốn đảm bảo tiền của mình được bảo vệ tối đa.

2. Staking Pool

Hầu hết các Blockchain sử dụng cơ chế đồng thuận PoS đều yêu cầu các thợ đào phải stake coin của họ vào mạng lưới Blockchain, thì mới có thể tham gia xác nhận giao dịch và tạo khối. Đặt cược coin càng lớn thì cơ hội được chọn làm trình xác thực giao dịch càng cao. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ họ sẽ nhận được phần thưởng khối và phí giao dịch.

Ngoài ra các nhà đầu tư cũng có thể tham gia vào Staking Pool – Đây là một nhóm người cùng tham gia đóng góp coin vào trong Pool để trở thành một Node hoặc một Masternode. Mục đích là hợp nhất các tài nguyên để tăng cơ hội xác nhận khối và nhận phần thưởng. Phần thưởng kiếm được sẽ được chia sẻ cho những người đóng góp (tỉ lệ thuận với lượng coin Staking).

Staking coin hoạt động như thế nào?

Các Blockchain PoW (Proof of Work) dựa vào hoạt động đào (mining) để thêm khối mới vào mạng lưới. Còn các Blockchain PoS tạo và xác nhận khối mới thông qua Staking. Các trình xác nhận (Validator) sẽ khóa coin của họ vào Blockchain, hệ thống sẽ lựa chọn ngẫu nhiên một Validator làm nhiệm vụ tạo khối.

Sau khi xác minh và lưu trữ khối thành công, validator đó sẽ nhận được phần thưởng. Thông thường, những người stake lượng coin lớn sẽ có cơ hội được chọn là Validator cao hơn.

Điều này cho phép các khối tạo ra mà không cần dựa vào phần cứng đào chuyên dụng, chẳng hạn như ASIC. Trong khi đào bằng ASIC đòi hỏi một khoản đầu tư đáng kể vào phần cứng, thì Staking đòi hỏi phải đầu tư trực tiếp vào tiền mã hóa và giữ số lượng tiền mã hóa này trong một khoảng thời gian nhất định. 

Như vậy có thể thấy cách thức PoS hoạt động dựa trên cơ chế Staking coin đảm bảo tính phân cấp nhưng vẫn không ảnh hưởng đến khả năng mở rộng. Đó là lý do vì sao mạng Ethereum quyết định chuyển từ PoW sang PoS trong bản nâng cấp Ethereum Casper. 

Phần thưởng staking được tính như thế nào?

Không có cách tính phần thưởng Staking cụ thể nào, bởi mỗi Blockchain sẽ có một cách tính khác nhau và phụ thuộc vào nhiếu yếu tố như:

• Trình xác thực (Validator) đang đặt cọc bao nhiêu coin và đặt cọc trong bao lâu.
• Tổng số coin đang stake trên mạng lưới
• Tỷ lệ lạm phát và các yếu tố khác…

Ở nhiều mạng lưới, phần thưởng staking còn được xác định bằng một tỷ lệ phần trăm cố định. Nguyên nhân là bất cứ khi nào có lạm phạm, các nhà đầu tư thường muốn sử dụng đồng coin thay vì nắm giữ và khóa chúng, do lo ngại đồng coin bị mất giá trị. Việc đưa ra một tỷ lệ lãi suất nhất định sẽ khuyến khích người dùng tiếp tục staking coin.

Lợi ích của Staking Coin

Staking mang lại nhiều lợi ích cho cả những người tham gia staking (tức Staker) và dự án Blockchain. Cụ thể như sau:

1. Đối với Staker 

• Giúp Staker có thêm thu nhập thụ động

Thay vì để không coin trên các sàn giao dịch, bạn có thể tham gia staking để nhận phần thưởng và gia tăng số lượng coin theo thời gian. Tuy nhiên, việc này chỉ phù hợp với những nhà đầu tư hold coin dài hạn, không phù hợp với những người trade coin.

• Tiết kiệm chi phí hơn so với cơ chế PoW

Để tham gia vào mạng lưới Blockchain PoS, bạn chỉ cần stake một lượng coin và chuẩn bị cấu hình máy đủ mạnh. So với cơ chế PoW, bạn không cần phải đầu tư dàn máy đào chuyên dụng (ASIC), bởi với PoW càng nhiều máy tính cấu hình cao thì càng được nhiều coin. 

• Staking được thực hiện an toàn do có bản backup

Trước khi tham gia Staking, bạn hoàn toàn có thể tính toán được tỉ lệ lợi nhuận của mình trong khoảng thời gian Staking. Từ đó, bạn có thể xác định được thời gian nào được unlock (mở khóa coin), hoặc nếu muốn un-stake coin giữa chừng thì mất bao lâu để nhận được coin. 

2. Đối với dự án

• Staking trong PoS chính là nền tảng để tạo tính phi tập trung cho Blockchain, bởi quyền lực và sức mạnh của mạng lưới sẽ được chia cho những người tham gia bảo vệ mạng lưới (Node, Masternodes…).
• Tận dụng được nguồn lực bên ngoài cùng tham gia vào công cuộc vận hành mạng lưới. Đồng thời tạo động lực cho những người tham mạng lưới bằng các phần thưởng hấp dẫn.
• Tăng cường tính an toàn cho mạng lưới Blockchain. Thông thường, để thực hiện tấn công mạng lưới, các hacker sẽ phải gom sức mạnh của 51% mạng lưới. Với cơ chế staking thì các hacker rất khó có thể gom lại do sức mạnh được phân tán ở các nodes khác nhau trên khắp thế giới. 
• Việc staking sẽ kích cầu và tác động phần nào tới giá cả của coin.

Rủi ro khi Stake Coin

Mặc dù Staking có nhiều lợi ích song nó cũng tồn tại những rủi ro mà người tham gia cần nắm rõ như sau:

• Có thể khiến bạn bỏ lỡ cơ hội đầu tư tốt hơn

Trong suốt thời gian tham gia Staking, lượng coin của nhà đầu tư đặt cọc sẽ bị khoá lại. Do đó, bạn không thể sử dụng số lượng coin này để mua bán. Nếu bạn cần rút ra gấp cho một cơ hội đầu tư mới thì việc un-stake sẽ khiến bạn không đạt được phần thưởng như kỳ vọng ban đầu.

Ngoài ra, bạn cũng phải mất một thời gian để nhận coin về sau khi un-stake. Khi nhận về, cơ hội có thể đã trôi qua và bạn bỏ lỡ.

• Không phải lúc nào Staking cũng mang lại lợi nhuận như kỳ vọng do giá coin giảm

Ví dụ: Bạn thực hiện stake 1,000 coin X (giá $0.1/X) với lãi suất là 40%/năm. Tới khi nhận lãi thì tổng số coin bạn nhận được sẽ là 1,400 coin X. Nhưng nếu giá chỉ còn $0.07/X thì tổng giá trị lúc này còn $98 đô la (thấp hơn $100 đô la đầu tư ban đầu).

Các thông số cần lưu ý khi staking

Một số thông số mà bạn cần lưu ý khi Staking, bao gồm:

• Tỷ lệ lạm phát

Tỷ lệ lạm phát chính là tỷ lệ coin mới sinh ra so với lượng coin đang lưu hành trên thị trường. Trong cơ chế PoS, phần thưởng cho những người tham gia Staking đến từ phí giao dịch và lượng block mới được sinh ra. Điều này có nghĩa là lạm phát sẽ sinh ra khi lượng coin mới được tạo ra và đưa vào thị trường. 

Tỷ lệ lạm phát cũng ảnh hưởng trực tiếp tới lượng lưu thông cũng như thị giá của đồng coin.

• Thời gian lock (khóa) tài sản

Thời gian lock là thời gian coin bị khóa trong suốt quá trình stake. Bạn sẽ được chọn thời gian khóa tài sản ngay từ đầu, gồm những tùy chọn như: 1 tháng, 3 tháng, hoặc 1 năm…Sau thời gian này, bạn sẽ nhận lại lượng coin đã stake và phần thưởng (reward).

• Thời gian unlock (mở khóa) tài sản

Phần lớn các nhà đầu tư đều có thể un-stake trước thời hạn. Nếu bạn muốn nhận lại coin khi un-stake, bạn sẽ phải mất một khoảng thời gian nhất định. Nguyên nhân là các dự án tạo ra quy tắc trên để đảm bảo việc un-stake khôn ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của mạng lưới. Bên cạnh đó, họ cũng sẽ có thêm thời gian để xử lý nếu có lượng un-stake quá lớn vào cùng một thời điểm.

• Lãi suất Staking

Đây là tỷ lệ lãi bạn sẽ nhận được sau khoảng thời gian tham gia Staking. Nó tỷ lệ thuận với số lượng coin mà bạn được thưởng.

• Số lượng coin tối thiểu để tham gia Staking

Tùy vào từng dự án mà họ quy định số lượng coin tối thiểu để một user có thể tham gia Staking. 

• Thời gian chờ

Đây là khoảng thời gian đồng coin được đem vào stake cho đến khi nó bắt đầu sinh lời (có thể từ vài giờ đến vài ngày tùy thuộc vào từng dự án cụ thể).

• Weight (Độ tuổi và số lượng đồng coin mà bạn dùng để Staking) 

Weight có nghĩa là sức nặng của đồng coin, được thể hiện qua độ tuổi và số lượng. Giá trị này càng cao thì khả năng giành được quyền xử lý giao dịch cũng như khả năng tạo khối càng lớn. Điều này sẽ quyết định đến phần thưởng mà bạn nhận được khi hết thời hạn Staking.

Làm thế nào để tối ưu hóa lợi nhuận staking?

Bạn có thể tối ưu hóa lợi nhuận Staking dựa trên những thông số mà chúng tôi vừa nêu phía trên. Ngoài ra bạn có thể dựa trên số lượng coin dùng để Staking để lựa chọn phương án tối ưu lợi nhuận phù hợp nhất:

• Nếu bạn chỉ có một lượng coin nhỏ: Bạn nên tham gia Staking vào các Node hoặc Masternode đã có sẵn để nhận phần thưởng (reward). Bạn thực hiện staking theo cách này bằng cách lưu trữ chúng trên ví hoặc một số sàn giao dịch có hỗ trợ staking.
• Nếu bạn có một lượng lớn coin: Bạn có thể trở thành các Node hoặc Masternodes để  trực tiếp xử lý giao dịch và tạo khối mới. Cách này sẽ giúp bạn nhận được nhiều phần thưởng hơn, tuy nhiên bạn sẽ phải có kỹ năng và chuẩn bị phần cứng cao hơn.  

Các bước để bắt đầu tham gia stake coin

Cách thức để tham gia stake coin rất đơn giản, gồm 4 bước như sau:

• Bước 1: Bạn cần chọn đồng coin cho phép Staking. Ở bước này, bạn cần phải xem xét các thông số ở phần trên bao gồm lãi suất, lạm phát, giá và weight… để lựa chọn loại coin tối ưu nhất 
• Bước 2: Bạn cần cài đặt ví hoặc cấu hình máy tính để chuẩn bị cho việc Staking. 
• Bước 3: Tiến hành nạp lượng coin bạn muốn vào ví hoặc sàn giao dịch để bắt đầu quá trình Staking. Trong suốt quá trình Staking, bạn cần lưu ý không di chuyển coin ra khỏi ví. Trường hợp lưu trữ trên ví lạnh, bạn cần đảm bảo ví này phải được kết nối với môi trường mạng 24/7. 
• Bước 4: Đợi nhận phần thưởng (lãi) từ quá trình Staking của mình.

Kết luận

Trên đây, Coin568 đã gửi tới bạn những thông tin chi tiết nhất về Staking là gì?. Có thể nói, Staking là một trong những phương pháp giúp bạn có thể kiếm được thu nhập thụ động từ tiền mã hóa. Bên cạnh nhiều lợi ích thì phương thức này cũng mang đến những rủi ro nhất định như chúng tôi đã phân tích. Vì vậy, bạn cần tìm kiểu thật kỹ càng trước khi ra quyết định đầu tư nhé!